Usambara Mountains (2): werk aan de winkel!

Twee dagen lang crossen we rond door de bergen, van het ene gezondheidscentrum naar de andere gezondheidspost, van overheidskliniek naar privékliniek en van druk bezochte centra tot zo goed als verlaten buitenposten. We krijgen zo echt een dwarsdoorsnede van de lokale gezondheidszorg te zien. Onze focus is hierbij steeds: hoe is de moeder- en kindzorg georganiseerd en welke plek heeft zwangerschapsechografie hierin? 

Het beeld is wisselend. We zien zowel museumwaardige apparatuur als relatief moderne echotoestellen en zelfs een splinternieuwe aanwinst die nog in de verpakking zit. Het valt op dat er 10 jaar geleden in dit gebied een aantal mensen is opgeleid in de echografie en dat zij nog steeds de meeste echo’s maken. Zij doen wat ze kunnen, maar het is duidelijk dat echo-expertise structureel ontbreekt, dat er onvoldoende capaciteit is om aan de vraag naar echo’s te voldoen en dat er helaas niet geïnvesteerd is in het opleiden van een nieuwe generatie echoscopisten. Daarvan zijn er hoe dan ook al te weinig in Tanzania, maar in deze uithoek van het land is het tekort nog harder voelbaar: het is heel moeilijk om mensen te verleiden om hier te komen werken.

De gezondheidsposten in dit berggebied liggen relatief ver uit elkaar. Onderweg begint het te regenen en we merken dat een auto met vierwielaandrijving in de modder geen overbodige luxe is. Geen wonder dat in deze buitengebieden nog steeds veel vrouwen noodgedwongen thuis bevallen met hulp van een traditionele, niet-officieel opgeleide vroedvrouw (doula). Dankzij een Nederlands project is een aantal doula’s opgeleid om risico’s tijdig te herkennen.

Vrouwen krijgen hier niet standaard een echo tijdens de zwangerschap, zoals de Wereldgezondheidsorganisatie aanbeveelt. Bij een vermoeden van complicaties waarvoor een echo nodig is, is een zwangere vrouw al snel aangewezen op het grotere gezondheidscentrum in Lushoto.

Van die kliniek zijn we onder de indruk. Er is hier flink geïnvesteerd in nieuwbouw, er is een heuse zuurstoffabriek en zowel de echo-afdeling als de kraamafdeling is goed georganiseerd. Er zijn drie echoscopisten, van wie twee met een officiële opleiding. De officieus opgeleide echoscopist, Ahmed Tunda, wil zijn kennis heel graag uitbreiden en we besluiten hem een echo-training bij onze lokale opleider Regina in Tabora aan te bieden.

Voordat we onze koffers pakken en de bergen verlaten, maken we de balans op van de afgelopen dagen. Door de vele indrukken hebben we goed zicht gekregen op dit gebied en de uitdagingen die er zijn op het vlak van moeder- en kindzorg. We hebben ook interessante contacten kunnen leggen.

Voor ons is duidelijk dat we hier als stichting eerst verder in de basis moeten investeren, namelijk in het (verder) opleiden van echoscopisten. Allereerst willen we de echocapaciteit en expertise in de grote gezondheidscentra zoals in Lushoto uitbreiden en verdiepen (dat zijn immers de centra waar vrouwen naar verwezen worden). Daarna kunnen we investeren in de echocapaciteit in de kleinere centra en uiteindelijk de buitengebieden, terwijl mobiele echografie in deze streek voorlopig nog even toekomstmuziek blijft.